Przyjęło się, że ósme zęby ‒ te wyrzynające się już w dorosłości ‒ nazywamy zębami mądrości. Skąd się to wzięło i ile w tym prawdy? Czy w momencie, gdy wyrosną Ci ósemki, Twoje IQ wzrośnie? A osoby, u których w ogóle nie pojawiają się ósemki, nie mają co liczyć na karierę naukową? W gabinetach Gamadent często te tematy się przewijają w rozmowach z pacjentami. W niniejszym artykule więc przedstawiamy: fakty i mity o ósemkach jako zębach mądrości.
Ząb mądrości – co oznacza to określenie?
Dens sapientiae, czyli ząb mądrości to określenie z języka łacińskiego. Dotyczy trzecich zębów trzonowych, tych najgłębiej usytuowanych i najpóźniej się pojawiających. Licząc od przednich, zęby mądrości są ósmymi w jamie ustnej człowieka.
W teorii każdy ma cztery ósemki: dwie dolne i dwie górne. U większości osób zęby te pojawiają się między 17. a 25. rokiem życia, choć zdarzają się także po 30-stce, a nawet po 40-stce. W praktyce nie u wszystkich w ogóle wyrzynają się zęby mądrości. Są tacy, którzy przez całe życie nie doczekają się ósemek. Te przypadki dzielą się na takie, w których człowiek w ogóle nie ma zalążku zęba i na takie, w których ósemka pozostaje w kości, ale nie wyrzyna się.
Już wiesz, co to jest ząb mądrości, ale skąd nazwa, tak trwale zakorzeniona w kulturze?
Ósemka jako ząb mądrości – czemu tak się nazywa?
Wiele osób zastanawia się, dlaczego zęby mądrości tak się nazywają. Wszystko przez czas, w jakim najczęściej wyrzynają się ósemki. Jak już zostało wspomniane, można spodziewać się ósemek pomiędzy 17. a 25. rokiem życia. To okres wczesnej dorosłości, kiedy teoretycznie człowiek nabiera dojrzałości i… mądrości. W wielu kulturach pojawienie się ósemek uznawano za symbol wejścia w dorosłe życie. Jeszcze w XIX-wiecznej Europie mówiono, że wyrośnięcie ósemek to znak gotowości do małżeństwa i pracy. Potwierdzały one bowiem fakt, że człowiek staje się w pełni dorosły i silny. Również dlatego, że w czasach powszechnych niedoborów witamin i kiepskiej diety komplet zębów był namacalnym dowodem zdrowia.
Podobne znaczenie nadawano zębom mądrości w kulturach chińskiej i indyjskiej. W Japonii zaś ósemki nazywa się „zębami nieznanymi rodzicom”, ponieważ najczęściej pojawiają się już po opuszczeniu przez młodego człowieka domu rodzinnego.
W niektórych społecznościach afrykańskich i południowoamerykańskich pojawienie się ósemek było momentem przełomowym. Dopiero mając wszystkie zęby, w tym zęby mądrości, można było uczestniczyć w rytuałach inicjacyjnych.
Co jeszcze warto wiedzieć o ósemkach?
- Prawdopodobnie ósemki zanikną ewolucyjnie, stąd ich brak u niektórych ludzi. Naszym przodkom potrzebne były do rozcierania twardych pokarmów. Z czasem jak zmieniał się sposób odżywiania człowieka, zęby mądrości malały. Dziś nie mają już takiego znaczenia jak kiedyś.
- Wyrzynaniu się ósemek zazwyczaj towarzyszy ból, bo z medycznego punktu widzenia w jamie ustnej tworzy się wówczas stan zapalny, a więc i obrzęk. W miejscu wyrzynania zębów mądrości mamy twardą kość i grube dziąsło, przez co ósemkom trudno się przebić, a ich właściciel odczuwa co najmniej dyskomfort.
- Prawidłowe wyrżnięcie się ósemek coraz częściej jest rzadkością. U większości osób brakuje na nie miejsca, dlatego rosną pod złym kątem lub zatrzymują się w kości. W konsekwencji mogą uciskać na inne zęby, powodować ból i stan zapalny, dlatego częstą praktyką jest ich usuwanie. Wskazaniem do ekstrakcji ósemek jest też planowane leczenie ortodontyczne.
- Problematycznymi zębami mądrości zajmuje się stomatologia chirurgiczna. Ze względu na konieczność nacięcia dziąsła oraz fakt, że ząb może mieć wiele korzeni, ósemki usuwa się chirurgicznie, w znieczuleniu miejscowym albo ogólnym. Zabieg ekstrakcji trwa od 20 do 60 minut, a okres rekonwalescencji od kilku dni do dwóch tygodni. W tym czasie warto postępować ściśle według zaleceń specjalisty, aby złagodzić dyskomfort i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Fakty i mity o ósemkach
W internecie można znaleźć rozmaite przekonania dotyczące zębów mądrości. Które z nich są prawdziwe, a w które nie należy wierzyć?
- Zęby mądrości poprawiają IQ.
MIT ‒ nazwa „zęby mądrości” jest wyłącznie symboliczna i ósemki w żaden sposób nie wpływają na iloraz inteligencji.
- Ósemki zawsze trzeba usuwać.
MIT ‒ chociaż to nieczęste, ósemki mogą wyrżnąć się prawidłowo i okazać się użyteczne. Stanowią wówczas dodatkową powierzchnię żucia. Wśród najczęstszych wskazań do ekstrakcji zębów mądrości warto wymienić: krzywo rosnący ząb, stłoczenie (nacisk i negatywny wpływ na zęby sąsiadujące), zatrzymanie zęba, torbiele, nawracające stany zapalne, próchnica oraz przygotowanie do leczenia ortodontycznego (noszenia aparatu).
- Wyrzynanie ósemek powoduje ból.
PRAWDA ‒ w większości przypadków, z uwagi na miejsce i czas pojawienia się zębów mądrości pacjent odczuwa dolegliwości bólowe.
- Każdy człowiek ma ósemki.
MIT ‒ jak już zostało wspomniane, są ludzie, u których przez całe życie nie pojawiają się zęby mądrości. Albo w ogóle nie ma ich zalążków albo nie wyrzynają się z kości, więc pozostają niewidoczne. Rentgen zębów może dostarczyć odpowiedzi na pytanie, czy pacjent ma szansę na wyrżnięcie się ósemek, a także z dużym prawdopodobieństwem ocenić, czy zęby mądrości będą w jego przypadku problematyczne.
Cieszymy się, że jesteś na naszym blogu! Skoro zainteresowało Cię to, dlaczego to właśnie ósemki nazywamy zębami mądrości, być może przyda Ci się wiedza również z tych artykułów:
